Torbiele
Opis zabiegu i metody leczenia:
Rodzaje torbieli:
- Kaszak (atheroma)
Jest to najczęściej spotykana torbiel, wywodząca się z dystalnej części mieszka włosowego (lejka), występująca pod postacią okrągłych podskórnych guzków i guzów o wielkości od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Jest ona wypełniona mieszaniną keratyny, łoju i cholesterolu, a na jej szczycie widoczny jest często otworek, będący pozostałością po zaczopowanym mieszku. Zmiany mogą ulegać zakażeniu. Najczęściej występują na twarzy, także w innym umiejscowieniu. Leczenie polega na wycięciu całej torebki, ponieważ może dojść do odrostu torbieli. Najczęściej wycięcie wykonuje się z cięcia prostego, a w przypadku nadmiaru skóry – wrzecionowatego, na szczycie guza, wzdłuż linii napięcia skóry (linie Langera). Można próbować usunąć torebkę po wykonaniu drobnego otworka sztancą lub nacięcia o długości 5 mm, po wyciśnięciu treści, dzięki czemu pozostaje tylko niewielka blizna. W przypadku zainfekowania torbiele stają się gorące, zaczerwienione i bolesne. Zakażone torbiele należy naciąć w celu ewakuacji treści, a ich wycięcie powinno zostać odroczone do czasu ustąpienia stanu zapalnego.
- Prosak (milium, milia)
Drobna, położona podnaskórkowo torbiel średnicy 1-3 mm. Występuje jako niewielki biały guzek, bez połączenia z powierzchnią skóry. Prosaki mogą rozwijać się samoistnie, po różnych urazach, lub w wyniku uszkodzeń posłonecznych. Występują najczęściej na twarzy. Leczenie polega na nacięciu skalpelem lub igłą i wyciśnięciu treści, np. z zastosowaniem specjalnego ekstraktora. Usunięcie licznych prosaków ułatwia starcie powierzchownej warstwy skóry (dermabrazja).
- Zaskórnik (comedo)
Drobna torbiel powstająca w wyniku zatkania ujścia mieszka przez nadmiernie proliferujące keratynocyty. Drobne guzki z masami łojowo-rogowymi wydostającymi się na powierzchnię skóry, przebarwionymi na szczycie w wyniku procesów utleniania. Zaskórniki tworzą się w okolicach łojotokowych, w których występują liczne gruczoły łojowe: na twarzy, w okolicy mostkowej, na plecach. Leczenie polega na wyciśnięciu treści, możliwie z torebką, po wstępnym rozmiękczeniu. Zewnętrznie stosuje się preparaty komedolityczne (retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy). W leczeniu ogólnym wykorzystuje się także pochodne syntetyczne witaminy A.
- Torbiel skórzasta (cystis dermoidalis)
Jest to wrodzona (rozwojowa) torbiel podskórna, powstająca w miejscu połączenia nabłonka zarodkowego, ujawniająca się w dzieciństwie. Występuje jako kopulasty guzek podskórny o średnicy 0,5-5 cm, najczęściej na twarzy, szczególnie w okolicach oczodołów, linii pośrodkowej nosa i szyi, okolicy zamałżowinowej, rzadziej na narządach płciowych. Wykonuje się wycięcie chirurgiczne.
- Torbiel śluzowa jamy ustnej (cystis mucosae oris, mucocele)
Jest to przejrzysty guzek o niebieskawym zabarwieniu, występujący w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Należy do torbieli rzekomych. Zmiana powstaje w wyniku uszkodzenia przewodu ślinowego wyprowadzającego, zwykle na błonie śluzowej wargi dolnej.
- Torbiel maziówkowa (cystis synovialis, ganglion)
Częsty guz podskórny rozwijający się z uwypuklenia wyściółki maziówkowej stawu. Miękki, elastyczny guz o średnicy do 3 cm, pokryty niezmienioną skórą, rozwijający się nad stawami.
Lokalizacja: Okolice stawów, najczęściej nadgarstka, kolana i dołu podkolanowego (torbiel Bakera).
Leczenie: Wycięcie chirurgiczne, przy wycinaniu należy dotrzeć do ujścia torbieli do torebki stawowej, co może nastręczać trudności. Pozostawienie nieusuniętej części torebki może się przyczyniać do nawrotu.
- Torbiel śluzowa palca (cystis mucoidalis digitorum, myxoid digital cyst)
Stanowi odpowiednik ganglionu zlokalizowanego nad małymi stawami. Występują jako niewielki, czasem bolesny, przeświecający guzek o zabarwieniu skóry otaczającej, wypełniony galaretowatą treścią, często z towarzyszącą podłużną bruzdą paznokcia.
Lokalizacja: Części dystalne powierzchni grzbietowej palców rąk, szczególnie okolice wału bliższego paznokci oraz dalszego stawu międzypaliczkowego, rzadziej w obrębie stóp.
Leczenie: Wycięcie chirurgiczne, częściowo razem ze skórą nad torbielą, ułatwia nastrzyknięcie wnętrza torbieli np. błękitem metylenowym. Należy usunąć podstawę torbieli, mogącą się komunikować z dalszym stawem międzypaliczkowym. Zamknięcie ubytku można wykonać za pomocą płata przełożonego (transponowanego) z sąsiedztwa, z pozostawieniem ubytku wtórnego do samoistnego zagojenia.
- Torbiel włosowa (tricholemmal cyst, cystis pilaris), kaszak (atheroma)
Torbiel rozwijająca się z zewnętrznej pochewki włosa. Często spotykane kopulaste miękkie elastyczne guzki o średnicy średnicy 0,5-4 cm, zlokalizowane na skórze owłosionej głowy. Zmiany często są mnogie, występują znacznie częściej u kobiet, często rodzinnie.
Leczenie: wycięcie chirurgiczne.
Zalecenia pozabiegowe:
W przypadku ran pozabiegowych- pielęgnacja odpowiednimi środkami oraz ochrona przed zakażeniem.
Czas niezdolności do pracy:
Zabiegi zazwyczaj nie powodują wyłączenia z życia zawodowego.
